Creative Commons

CREATİVE COMMONS NEDİR VE NE İŞE YARAR?

Fikri emekle meydana gelen ürünler, hukuken sağlanan haklar (Telif hakları), ilgili ülkenin kanunları ile korunur. Creative Commons (CC) lisansları ise bu ürünlerin kullanım, yayma, tekrar kullanım koşullarının belirlenmesinde kullanılır. Böylelikle fikri mülkiyet kanunları ile birlikte çalışır.

CC, kâr amacı gütmeyen bir açık lisanslar organizasyonudur. CC daha âdil, erişilebilir ve yenilikçi bir dünya için, bilgi ve yaratıcılığınızı yasal olarak paylaşmanıza yardımcı olur. Eserlerin internet ortamındaki kullanım koşullarının eser sahibi tarafından belirlenmesini sağlayan açık lisanslar topluluğudur. Bir eserin internet ortamındaki kullanım koşullarının eser sahibi tarafından belirlemesini sağlar. Bilimsel, kültürel ya da sanatsal özgün çalışmaların internet ortamında paylaşımını mümkün kılar.

http://creativecommons.org.tr/

CC Tanıtım videosu: https://vimeo.com/151666798

CC Türkiye iletişim: http://creativecommons.org.tr/iletisim/

Akademik Dergiler ve CC Kullanımı

Creative Commons telif hakkı lisansları ve araçları, kanunun oluşturduğu geleneksel "tüm hakları saklıdır" yapısı içinde bir denge oluşturur. Araçlarımız bireysel yaratıcılardan büyük şirket ve kurumlara kadar herkesin özgün eserlerine basit, standartlaştırılmış bir yol ile telif izinleri vermesini sağlar.

DergiPark ve CC

• Açık Erişimi destekleyen ve özendiren bir politika çerçevesinde hizmet sunan DergiPark, CC kullanımı konusunda dergilere farkındalık sağlar ve uygulama için teknik alt yapı sunar.
• Dergilerin iç işleyişine, yayın politikasına ve kullanım koşullarına (kullanım, yayma, tekrar kullanım) karışmaz. Bu sebeple CC lisans seçimi ve uygulaması dergilerin kendisine aittir.
• DergiPark CC lisansı olmayan dergileri tespit ederek lisans kullanmaları için bilgilendirme ve yönlendirme yapabilir.

CC Lisansları

Tüm Creative Commons lisansları ortak birçok önemli özelliğe sahiptir. Her lisans, telif sahiplerine yardımcı olur. Her Creative Commons lisansı da lisans verenlere, hak ettikleri eserleri için kredi alma imkanı sağlar. Her Creative Commons lisansı dünyada geçerlidir ve (çünkü telif hakları üzerine inşa edilmişlerdir) geçerli telif hakkı süresince uygulanabilirdir. Bu ortak özellikler üstünde, lisans verenlerin eserlerinin nasıl kullanılacağı konusunda ek izinler sunma seçeneğini de verir.

CC lisansları "Her hakkı saklı" yerine, "bazı hakları saklı" sloganı ile çalışır. Dört ana koşul üzerinde farklı altı lisans kombinasyonunu barındırır. Bunlar dışında kamu malı eserlerin ayırt edilebilmesi için PDM ve CC0 iki araç daha sunar. İnternet üzerinde, telif hakkı sahibi tarafından CC lisansları ile paylaşılan eserlerin kullanımı için, eser sahibinden ayrıca izin alma adımını ortadan kaldırır. Böylelikle paylaşımı hızlandırır. İnternetin tüm potansiyelini açığa çıkarır. Yaratıcılığı teşvik eder, yenilikçiliği güçlendirir. Mevcut fikrî mülkiyet kanunlarına alternatif değildir, birlikte çalışır.

Lisanslar

https://creativecommons.org/licenses/?lang=tr

Atıf CC BY

Lisans, kullanan kişilere orjinal eserden alıntı yaptıkları sürece, eserinizi dağıtma, karıştırma, ince ayar yapma, ya da üzerine çalışma haklarını verir. Bu sunulan en kullanışlı lisanstır. Bu lisans eserin mümkün olduğu kadar çok kullanılması ve yayılması için önerilir.

Atıf-AynıLisanslaPaylaş CC BY-SA

Bu lisans eseri kullanan kişilere kendi eselerini de aynı lisanla lisansladıkları sürece, karıştırma, ince ayar yapma ve üzerine çalışma hakkı verir. Bu lisans genelikle "copyleft"ten bağımsız ve açık erişim yazılım lisansları ile karşılaştırılır. Wikipedia bu lisansı kullanmaktadır ve Wikipedia gibi içeriklerden ya da benzerlerinden yararlanan eserler için önerilmektedir.

Atıf-Türetilemez  CC BY-ND

Bu lisans başkalarının işi ticari olarak da dahil olmak üzere herhangi bir amaç için kullanmalarına izin verir; ancak, uyarlanmış biçimde başkalarıyla paylaşılamaz.

Atıf-GayriTicari  CC BY-NC

Bu lisans, diğerlerinin ticari olmayan amaçla eserinizi karıştırarak farklı bir sürümünü oluşturmasına, ince ayar yaparak geliştirmesine, ya da eserinizin üzerine inşa ederek kendi eserlerini oluşturmasına izin verir. Onların yeni eserleri gayri-ticari olmak ve size de atıfta bulunmak zorunda olmasına rağmen, onlar ortaya çıkan türetilmiş eserlerini aynı şartlar ile lisanslamak zorunda değildir.

Atıf-GayriTicari-AynıLisanslaPaylaş  CC BY-NC-SA

Bu lisans diğerlerinin ticari olmayan amaçla eserinizi karıştırarak, ince ayar yaparak, ya da üzerine geliştirerek kendi eserlerinde kullanmasına izin verir ve kullanan eserin orjinal lisansının aynısı ile yeni ürünü lisanslamalıdır.

Atıf-GayriTicari-Türetilemez  CC BY-NC-ND

Bu lisan 6 lisansın içinde en sınırlayıcı olandır. Eseriniz size alıntı vererek indirilebilir ya da paylaşılabilir ancak değiştirilemez ve ticari amaçla kullanılamaz.

Aynı zamanda public domain alanında “tüm hakları tanınmıştır” aracı da sunulmaktadır. CC0 tool aracı lisansörün tüm haklarından feragat etmesini ve bir eseri kamu malı ilan etmesini ve Kamu Malı İşaret aracı her hangi bir web kullanıcısının bir eseri Kamu Malı olarak "işaretlemesini" sağlar.

CC Lisans Seçim Aracı

CC lisanslarını seçerek lisanslayabilir, böylelikle kullanım koşullarını son kullanıcıya bildirebilirsiniz.

https://creativecommons.org/choose/?lang=tr